Gwida għall-Edukaturi fuq il-Pedagoġija u l-Assessjar
Agħfas fuq l-icon t'hawn isfel biex tniżżel il-Gwida għall-Edukaturi fuq il-Pedagoġija u l-Assessjar
Il-Qasam tat-Tagħlim: Ix-Xjenza u t-Teknoloġija
Ix-Xjenza > LEVEL 5
Il-Kisba mit-Tagħlim tas-Suġġett: L-istudenti jistgħu juru kif waslu għar-riżultati b'modi differenti, bħal pereżempju billi jitkellmu fuq is-suġġett, iwieġbu l-mistoqsijiet bil-fomm, ipinġu dijagrammi relevanti, juru li fehmu permezz tad-drama (role play), joħolqu preżentazzjoni jew b'xi metodu ieħor, jew taħlita ta' metodi adattati; it-termini "niddeskrivi" jew "nispjega" fl-eżiti mhux neċessarjament jeħtieġu deskrizzjoni jew spjegazzjoni bil-miktub.
L-Aspett tas-Suġġett: X'inhu xogħol ix-xjentisti?
It-termini 'Xjenza' u 'Ix-Xjenza Bażika' jirreferu għall-istess suġġett li jibda mill-5 Livell u jkompli sejjer sal-10 Livell.
1] Kapaċi nistaqsi mistoqsijiet dwar id-dinja ta' madwari.
IT-TAGĦLIM PERSONALI
2] Kapaċi nsir naf dwar idea xjentifika sempliċi.
3] Kapaċi nagħmel tbassira dwar sitwazzjoni minn numru limitat ta' għażliet.
4] Kapaċi nagħmel investigazzjoni prattika sempliċi biex nidentifika r-relazzjonijiet bl-għajnuna tal-għalliem/a.
PRATTIKA
5] Kapaċi niddokumenta l-osservazzjonijiet f'format sempliċi.
6] Kapaċi nasal għal konklużjonijiet sempliċi u diretti mill-osservazzjonijiet diretti li nkun għamilt.
7] Kapaċi nispjega x'għamilt u x'ġara billi nitkellem dwarha jew billi npinġi dijagramma.
8] Kapaċi nosserva u niddeskrivi l-aspetti tad-dinja naturali u teknoloġika.
9] Kapaċi nidentifika xi okkupazzjonijiet xjentifiċi.
10] Kapaċi nsemmi u nuża xi oġġetti mit-tagħmir bażiku xjentifiku.
11] Kapaċi nuża tagħmir sempliċi ta' kejl.
PRATTIKA
12] Kapaċi nsegwi struzzjonijiet miktuba jew verbali relatati mas-sigurtà.
13] Kapaċi naħdem fuq esperiment fi grupp taħt il-ħarsien tal-adulti.
IT-TAGĦLIM SOĊJALI
1] Kapaċi nistaqsi mistoqsijiet dwar id-dinja ta' madwari.
IT-TAGĦLIM PERSONALI2] Kapaċi nsir naf dwar idea xjentifika sempliċi.
3] Kapaċi nagħmel tbassira dwar sitwazzjoni minn numru limitat ta' għażliet.
4] Kapaċi nagħmel investigazzjoni prattika sempliċi biex nidentifika r-relazzjonijiet bl-għajnuna tal-għalliem/a.
PRATTIKA5] Kapaċi niddokumenta l-osservazzjonijiet f'format sempliċi.
6] Kapaċi nasal għal konklużjonijiet sempliċi u diretti mill-osservazzjonijiet diretti li nkun għamilt.
7] Kapaċi nispjega x'għamilt u x'ġara billi nitkellem dwarha jew billi npinġi dijagramma.
8] Kapaċi nosserva u niddeskrivi l-aspetti tad-dinja naturali u teknoloġika.
9] Kapaċi nidentifika xi okkupazzjonijiet xjentifiċi.
10] Kapaċi nsemmi u nuża xi oġġetti mit-tagħmir bażiku xjentifiku.
11] Kapaċi nuża tagħmir sempliċi ta' kejl.
PRATTIKA12] Kapaċi nsegwi struzzjonijiet miktuba jew verbali relatati mas-sigurtà.
13] Kapaċi naħdem fuq esperiment fi grupp taħt il-ħarsien tal-adulti.
IT-TAGĦLIM SOĊJALIL-Aspett tas-Suġġett: Kif nibqgħu ħajjin?
1] Kapaċi nidentifika xi karatteristiċi ta' organiżmu ħaj.
2] Kapaċi nqassam l-annimali b'modi differenti.
3] Kapaċi nidentifika l-annimali vertebrati u invertebrati komuni li jgħixu fuq l-art, fl-ilma, jew jistgħu jtiru.
4] Kapaċi nikklassifika l-pjanti bħala organiżmi ħajjin u nista' niddeskrivi xi affarijiet li jagħmlu l-pjanti.
5] Kapaċi ninterpreta katina tal-ikel sempliċi.
6] Kapaċi nieħu ħsieb pjanta li qed tikber u nara li tieħu l-elementi kollha meħtieġa biex tikber.
NITGĦALLEM KIF
7] Kapaċi nsemmi u niddeskrivi l-iskop tal-partijiet ewlenin ta' pjanta.
8] Kapaċi nidentifika xi pjanti komuni fl-ambjent lokali tiegħi.
9] Kapaċi niddeskrivi l-istadji ewlenin tat-tkabbir u l-iżvilupp tal-bniedem.
10] Kapaċi nispjega li l-annimali jitwieldu, jikbru, jiżviluppaw, jirriproduċu, u jmutu.
11] Kapaċi nagħraf dawk il-pjanti li huma importanti għall-bnedmin għal diversi raġunijiet.
NITGĦALLEM BIEX INSIR NAF
12] Kapaċi npoġġi fl-ordni l-istadji differenti tal-ħajja ta' pjanta li tiffjorixxi.
2] Kapaċi nqassam l-annimali b'modi differenti.
3] Kapaċi nidentifika l-annimali vertebrati u invertebrati komuni li jgħixu fuq l-art, fl-ilma, jew jistgħu jtiru.
4] Kapaċi nikklassifika l-pjanti bħala organiżmi ħajjin u nista' niddeskrivi xi affarijiet li jagħmlu l-pjanti.
5] Kapaċi ninterpreta katina tal-ikel sempliċi.
6] Kapaċi nieħu ħsieb pjanta li qed tikber u nara li tieħu l-elementi kollha meħtieġa biex tikber.
NITGĦALLEM KIF7] Kapaċi nsemmi u niddeskrivi l-iskop tal-partijiet ewlenin ta' pjanta.
8] Kapaċi nidentifika xi pjanti komuni fl-ambjent lokali tiegħi.
9] Kapaċi niddeskrivi l-istadji ewlenin tat-tkabbir u l-iżvilupp tal-bniedem.
10] Kapaċi nispjega li l-annimali jitwieldu, jikbru, jiżviluppaw, jirriproduċu, u jmutu.
11] Kapaċi nagħraf dawk il-pjanti li huma importanti għall-bnedmin għal diversi raġunijiet.
NITGĦALLEM BIEX INSIR NAF 12] Kapaċi npoġġi fl-ordni l-istadji differenti tal-ħajja ta' pjanta li tiffjorixxi.
L-Aspett tas-Suġġett: Kif inżommu ruħna f'kundizzjoni tajba u b'saħħitna?
1] Kapaċi niżviluppa l-pjan tal-ikel tiegħi magħmul minn bilanċ ta' tipi differenti ta' ikel.
PRATTIKA
2] Kapaċi nibni piramida tal-ikel billi nuża l-istampi ta' ikel komuni.
3] Kapaċi, permezz tal-eżerċizzji tal-istħajjil tal-irwol, nuri xi affarijiet li għandi nagħmel biex inżomm lili nnifsi b'saħħti.
NITGĦALLEM KIF
4] Kapaċi nuri kif l-iġjene xierqa, it-tisjir, u l-ippreservar iżommu l-ikel sikur.
5] Kapaċi noħloq poster dwar xi wħud mill-modi kif il-bnedmin iniġġsu l-ambjent tagħhom.
IL-KOMUNIKAZZJONI
PRATTIKA2] Kapaċi nibni piramida tal-ikel billi nuża l-istampi ta' ikel komuni.
3] Kapaċi, permezz tal-eżerċizzji tal-istħajjil tal-irwol, nuri xi affarijiet li għandi nagħmel biex inżomm lili nnifsi b'saħħti.
NITGĦALLEM KIF4] Kapaċi nuri kif l-iġjene xierqa, it-tisjir, u l-ippreservar iżommu l-ikel sikur.
5] Kapaċi noħloq poster dwar xi wħud mill-modi kif il-bnedmin iniġġsu l-ambjent tagħhom.
IL-KOMUNIKAZZJONIL-Aspett tas-Suġġett: Kif is-sensi tagħna jgħinuna niksbu l-informazzjoni?
1] Kapaċi nsemmi l-5 sensi u kapaċi nqabbel kull sens mal-organu tas-sens tiegħu.
2] Kapaċi nidentifika l-ħsejjes differenti fil-ħajja tiegħi ta' kuljum.
3] Kapaċi nara u nħoss il-vibrazzjonijiet li jagħmlu l-ħsejjes.
4] Kapaċi nagħmel ħsejjes differenti bl-użu tal-oġġetti ta' kuljum u l-istrumenti mużikali.
PRATTIKA
5] Kapaċi niddiskuti l-importanza tad-dawl fil-ħajja ta' kuljum u x'jiġri meta ma jkunx hemm dawl.
IS-SMIGĦ U T-TAĦDIT
6] Kapaċi nikklassifika s-sorsi tad-dawl bħala sorsi naturali jew artifiċjali.
7] Kapaċi nuri li d-dawl jivvjaġġa f'linji dritti.
8] Kapaċi nagħraf u nsemmi l-kuluri, u kapaċi nesperimenta billi nħallat il-kuluri taż-żebgħa.
9] Kapaċi nispjega meta u kif l-għajnejn jeħtieġu li jkunu protetti.
NITGĦALLEM INKUN JIEN
10] Kapaċi nidentifika partijiet tal-ġisem li huma direttament jew indirettament involuti fid-dewqan (tasting).
11] Kapaċi nidentifika s-sustanzi familjari permezz tar-riħa tagħhom.
12] Kapaċi nuża s-sens tal-mess biex niddetermina kemm xi ħaġa hija sħuna jew kiesħa.
2] Kapaċi nidentifika l-ħsejjes differenti fil-ħajja tiegħi ta' kuljum.
3] Kapaċi nara u nħoss il-vibrazzjonijiet li jagħmlu l-ħsejjes.
4] Kapaċi nagħmel ħsejjes differenti bl-użu tal-oġġetti ta' kuljum u l-istrumenti mużikali.
PRATTIKA5] Kapaċi niddiskuti l-importanza tad-dawl fil-ħajja ta' kuljum u x'jiġri meta ma jkunx hemm dawl.
IS-SMIGĦ U T-TAĦDIT6] Kapaċi nikklassifika s-sorsi tad-dawl bħala sorsi naturali jew artifiċjali.
7] Kapaċi nuri li d-dawl jivvjaġġa f'linji dritti.
8] Kapaċi nagħraf u nsemmi l-kuluri, u kapaċi nesperimenta billi nħallat il-kuluri taż-żebgħa.
9] Kapaċi nispjega meta u kif l-għajnejn jeħtieġu li jkunu protetti.
NITGĦALLEM INKUN JIEN10] Kapaċi nidentifika partijiet tal-ġisem li huma direttament jew indirettament involuti fid-dewqan (tasting).
11] Kapaċi nidentifika s-sustanzi familjari permezz tar-riħa tagħhom.
12] Kapaċi nuża s-sens tal-mess biex niddetermina kemm xi ħaġa hija sħuna jew kiesħa.
L-Aspett tas-Suġġett: X'inhi l-enerġija?
1] Kapaċi nispjega li x-xemx hija s-sors primarju tal-enerġija.
2] Kapaċi nispjega kif l-annimali jiksbu n-nutrizzjoni tagħhom billi jikkonsmaw il-pjanti u/jew annimali oħrajn.
3] Kapaċi niddeskrivi kif l-iġsma tagħna jipproduċu s-sħana u kif aħna nistgħu inżommu sħan jew friski.
4] Kapaċi npinġi u nimmarka (label) katina tal-ikel sempliċi.
5] Kapaċi nidentifika apparat differenti li jiffranka l-enerġija u nispjega l-importanza tiegħu fil-ħajja tagħna ta' kuljum.
6] Kapaċi nidentifika modi biex ikun limitat l-użu tal-enerġija d-dar u l-iskola.
PRATTIKA7] Kapaċi niddeskrivi l-irwol tal-elettriku fil-ħajja ta' kuljum.
8] Kapaċi niddeskrivi l-irwol tal-power stations fil-produzzjoni tal-elettriku.
9] Kapaċi niddeskrivi l-proċeduri ta' sigurtà meta nuża l-apparati elettriċi.
IS-SMIGĦ U T-TAĦDIT10] Kapaċi nibni ċirkwit elettriku sempliċi u nuri li l-partijiet kollha jeħtieġ li jkunu konnessi.
11] Kapaċi ninvestiga liema materjali huma l-kundutturi (conductors) tal-elettriku u liema huma l-iżolaturi (insulators).
PRATTIKAL-Aspett tas-Suġġett: Minn xiex huma magħmulin l-affarijiet?
1] Kapaċi nqassam l-affarijiet skont minn xiex huma magħmulin.
IT-TAGĦLM KREATTIV
2] Kapaċi nikklassifika l-materja bħala solida, likwida, jew gass.
3] Kapaċi nuri kif l-ilma jista' jkun solidu, likwidu, jew gass.
4] Kapaċi niddeskrivi xi karatteristiċi tal-materjali komuni.
IL-LINGWA ESPRESSIVA
5] Kapaċi nidentifika l-iskopijiet għala jintużaw xi materjali komuni.
6] Kapaċi nagħmel soluzzjoni billi nħoll xi sustanza fl-ilma.
7] Kapaċi nuri kif materjali differenti jistgħu jitħalltu flimkien biex jifformaw it-taħlitiet.
PRATTIKA
IT-TAGĦLM KREATTIV2] Kapaċi nikklassifika l-materja bħala solida, likwida, jew gass.
3] Kapaċi nuri kif l-ilma jista' jkun solidu, likwidu, jew gass.
4] Kapaċi niddeskrivi xi karatteristiċi tal-materjali komuni.
IL-LINGWA ESPRESSIVA5] Kapaċi nidentifika l-iskopijiet għala jintużaw xi materjali komuni.
6] Kapaċi nagħmel soluzzjoni billi nħoll xi sustanza fl-ilma.
7] Kapaċi nuri kif materjali differenti jistgħu jitħalltu flimkien biex jifformaw it-taħlitiet.
PRATTIKAL-Aspett tas-Suġġett: Kif id-dinja ssostni l-ħajja?
1] Kapaċi nidentifika l-forom tal-ilma, tal-arja, tal-blat, tal-ħamrija, u tal-ħajja bħala l-kostitwenti tal-pjaneta tagħna.
2] Kapaċi nidentifika xi abitati differenti li jistgħu jinstabu fuq l-art.
NITGĦALLEM KIF
3] Kapaċi nagħti eżempji ta' organiżmi li jgħixu f'abitati differenti fuq l-art.
4] Kapaċi ninvestiga l-komponenti tal-ħamrija.
5] Kapaċi nagħraf xi pjanti komuni li jikbru fiż-żona lokali tiegħi.
6] Kapaċi nidentifika liema pjanti huma mkabbra f'Malta għall-ikel u meta hu l-aħjar żmien li tkabbarhom.
7] Kapaċi nagħraf u niddiskuti l-importanza li ma naħlux l-ilma.
NITGĦALLEM NGĦIX MA' ĦADDIEĦOR
8] Kapaċi nidentifika xi eżempji komuni tal-ħajja fil-baħar.
9] Kapaċi nitkellem dwar diversi kundizzjonijiet tat-temp li nesperjenzaw f'Malta matul is-sena.
10] Kapaċi nosserva u niddokumenta l-bidliet fit-temp.
11] Kapaċi ninvestiga l-gravità billi nagħmel esperimenti sempliċi b'oġġetti differenti.
PRATTIKA
12] Kapaċi nuri li t-trufijiet (poles) tal-istess kalamita jirripellaw filwaqt li dawk opposti jinġibdu.
2] Kapaċi nidentifika xi abitati differenti li jistgħu jinstabu fuq l-art.
NITGĦALLEM KIF3] Kapaċi nagħti eżempji ta' organiżmi li jgħixu f'abitati differenti fuq l-art.
4] Kapaċi ninvestiga l-komponenti tal-ħamrija.
5] Kapaċi nagħraf xi pjanti komuni li jikbru fiż-żona lokali tiegħi.
6] Kapaċi nidentifika liema pjanti huma mkabbra f'Malta għall-ikel u meta hu l-aħjar żmien li tkabbarhom.
7] Kapaċi nagħraf u niddiskuti l-importanza li ma naħlux l-ilma.
NITGĦALLEM NGĦIX MA' ĦADDIEĦOR8] Kapaċi nidentifika xi eżempji komuni tal-ħajja fil-baħar.
9] Kapaċi nitkellem dwar diversi kundizzjonijiet tat-temp li nesperjenzaw f'Malta matul is-sena.
10] Kapaċi nosserva u niddokumenta l-bidliet fit-temp.
11] Kapaċi ninvestiga l-gravità billi nagħmel esperimenti sempliċi b'oġġetti differenti.
PRATTIKA12] Kapaċi nuri li t-trufijiet (poles) tal-istess kalamita jirripellaw filwaqt li dawk opposti jinġibdu.
L-Aspett tas-Suġġett: Kif jiċċaqalqu l-affarijiet?
1] Kapaċi nuri li l-imbuttaturi u l-ġibdiet huma forzi.
2] Kapaċi nuri l-effett tal-gravità bħala l-forza li tiġbed l-affarijiet lejn id-dinja.
3] Kapaċi nfittex dwar Isaac Newton u t-teoriji gravitazzjonali tiegħu.
L-IMMANIĠĠJAR TAL-INFORMAZZJONI
4] Kapaċi nuri li r-reżistenza għall-arja teżerċita imbuttatura 'l fuq li tista' ġġiegħel oġġett jaqa' iżjed bil-mod.
5] Kapaċi nuri li l-frizzjoni hija forza li topponi l-moviment ta' wiċċ fuq ieħor.
6] Kapaċi nidentifika xi magni sempliċi li jagħmluha faċli biex tagħmel ix-xogħol.
7] Kapaċi nagħti eżempji ta' sport fejn il-veloċità hija importanti.
IT-TAGĦLIM KONJITTIV
8] Kapaċi nispjega li l-iskeletru tagħna huwa magħmul mill-għadam u mill-ġogi, u mill-muskoli li jgħinuna niċċaqalqu.
9] Kapaċi nispjega li l-iskeletru tagħna u dak ta' annimali oħrajn jappoġġja, jipproteġi, u jgħin fil-moviment.
2] Kapaċi nuri l-effett tal-gravità bħala l-forza li tiġbed l-affarijiet lejn id-dinja.
3] Kapaċi nfittex dwar Isaac Newton u t-teoriji gravitazzjonali tiegħu.
L-IMMANIĠĠJAR TAL-INFORMAZZJONI4] Kapaċi nuri li r-reżistenza għall-arja teżerċita imbuttatura 'l fuq li tista' ġġiegħel oġġett jaqa' iżjed bil-mod.
5] Kapaċi nuri li l-frizzjoni hija forza li topponi l-moviment ta' wiċċ fuq ieħor.
6] Kapaċi nidentifika xi magni sempliċi li jagħmluha faċli biex tagħmel ix-xogħol.
7] Kapaċi nagħti eżempji ta' sport fejn il-veloċità hija importanti.
IT-TAGĦLIM KONJITTIV8] Kapaċi nispjega li l-iskeletru tagħna huwa magħmul mill-għadam u mill-ġogi, u mill-muskoli li jgħinuna niċċaqalqu.
9] Kapaċi nispjega li l-iskeletru tagħna u dak ta' annimali oħrajn jappoġġja, jipproteġi, u jgħin fil-moviment.
L-Aspett tas-Suġġett: X'hemm fl-Ispazju?
1] Kapaċi npinġi dijagrammi biex inqabbel ix-xemx, id-dinja, u l-qamar.
PRATTIKA
2] Kapaċi nsemmi l-pjaneti tas-sistema solari tagħna.
3] Kapaċi niddeskrivi x'inhi stilla u nidentifika x-xemx bħala l-aktar stilla qrib id-dinja.
4] Kapaċi nispjega għaliex il-ħoss ma jivvjaġġax fl-ispazju u kif l-astronawti jikkomunikaw fl-ispazju.
PRATTIKA2] Kapaċi nsemmi l-pjaneti tas-sistema solari tagħna.
3] Kapaċi niddeskrivi x'inhi stilla u nidentifika x-xemx bħala l-aktar stilla qrib id-dinja.
4] Kapaċi nispjega għaliex il-ħoss ma jivvjaġġax fl-ispazju u kif l-astronawti jikkomunikaw fl-ispazju.
